IV Uniwersjada Seniorów – wyniki
Lista z punktami Uniwersytety (zawodnicy) – pobierz
Do przeglądania i drukowania plików w formacie PDF niezbędny jest program Adobe Acrobat Reader, który można pobrać bezpłatnie ze strony www.adobe.com
Uroki muzyki Mendelsona
w Katowicach (rektor w latach 1979-1981).
a zmarł w 1847 w Lipsku.
który rozsławił cały utwór.
mu pieniędzy na kolejny miesiąc.
do Włoch – IV Symfonia).
od śmierci kompozytora (1750).
Muzyka łagodzi obyczaje, więc i my ciut łagodniejsi mogliśmy udać się do swoich mieszkań.
Poglądy filozofów na szczęście
W dniu 16 maja 2018r. wysłuchaliśmy wykładu wybitnego filozofa prof. Ireneusza Świtały – dziekana Wydz. Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, naszej patronackiej uczelni.
Profesor przedstawił poglądy filozofów na szczęście.
Poczucie szczęście jest czymś mocno zindywidualizowanym; za szczęście uważa się doznawanie szczęścia,
czyli „szczęściem jest trwałe, pełne i uzasadnione zadowolenie z życia”.
Według Epikura przysługuje bogom, czym innym jest szczęście realne do którego jest predysponowany człowiek.
W starożytności szczęście określano mianem „eudajmoni” przez którą rozumiano zarówno „przychylny los”
jak i „przyjemność”. „Przychylny los” odnoszono do przeżyć wewnętrznych natomiast „przyjemność” utożsamiano z korzystnymi warunkami życia. Starożytni rozróżniali szczęście ludzi i bogów. Dla tych ostatnich zarezerwowano pojęcie „błogości”
W koncepcji Arystotelesa mówilibyśmy o realizacji swojej eudajmonii, czyli celu, który jest najwyższym osiągalnym dobrem.
W rozumieniu Greków była to doskonałość jednostki czyli osiągnięcie optimum, jakie człowiek przy swej naturze może osiągnąć.
Poza tym mówi się o szczęściu, które przychodzi samo, czyli takie o które nie trzeba się starać oraz szczęście wymagające wysiłku, które jest nieosiągalne bez odpowiedniego wysiłku. Wyżej wskazane rozróżnienie odnosi się
do zadowolenia, zwykle wynikającego zaspokojenia podstawowych potrzeb oraz do głębszego zadowolenia (radości), które wiąże się również z zaspokojeniem innych, w domyśle wyższych potrzeb.
Poza tym mówi się o szczęściu, które przychodzi samo, czyli takie o które nie trzeba się starać oraz szczęście wymagające wysiłku, które jest nieosiągalne bez odpowiedniego wysiłku. W wielu wypadkach szczęście okazuje się kombinacją tych dwóch czynników – nawet człowiek ciężko pracujący na sukces, aby zostać doceniony musi liczyć na łut szczęścia, któremu oczywiście możemy pomagać. Być może dlatego ludzie najbardziej lubią gry w których oprócz możliwości wykazania się konkretnymi umiejętnościami wyeksponowany jest wątek losowy.
Sokrates i Platon zwracają uwagę na znaczenie cnoty i jej odpowiednie rozumienie. Dlatego dobra w ich mniemaniu o które naprawdę warto zabiegać to „rzeczy dobre i piękne” utożsamione ze światem duchowym, którego poznanie wymaga cnoty.
Prof. Tatarkiewicz autor książki „O szczęściu” pisze, że największe spory wśród filozofów nie dotyczą samego pojęcia szczęścia tylko sposobów jego osiągania. Sprawa jest o tyle delikatna, że w gruncie rzeczy każdy może osiągnąć szczęście na własny sposób – trudno więc o jakąś uniwersalną receptę. Sytuację komplikuje jeszcze okoliczność, że opinia innych łącznie z wnioskami słynnych filozofów i innych autorytetów mogą zaszkodzić w samodzielnym poszukiwaniu własnej miary szczęścia. Bowiem szczęście jak łatwo zauważyć, zależy od okoliczności zewnętrznych i niezależnych od działań człowieka, jak też od czynników wewnętrznych i tych, na które człowiek wpływa swoim działaniem.
Podsumowując rozważania starożytnych o szczęściu można zauważyć, że antyczni filozofowie twierdzą, iż szczęście zależy przede wszystkim od samego człowieka, a nie od okoliczności zewnętrznych.
Opracowała : K.Rawska
Jaka Unia po Brexicie?
W dniu 09.05.2018r wysłuchaliśmy wykładu pt. „Jaka Unia po Brexicie?” dr Jana Olbrychta (deputowanego
do Parlamentu Europejskiego z listy Platformy Obywatelskiej, trzykrotnie wyróżnionego nagrodą MEP Awards
dla najbardziej pracowitych i wybitnych europosłów).
Zdaniem europarlamentarzystów, kolejny budżet Unii Europejskiej powinien być odpowiedzią na nowe wyzwania: migracja, obronność, bezpieczeństwo, zmiany klimatyczne. Limit wydatków budżetowych powinien wzrosnąć z 1%
do 1,3% dochodu narodowego brutto Wspólnoty. Po ostrym proteście kilku krajów, należy się spodziewać, że końcowa wartość wyniesie około
1,1% – 1,15%. Obecnie Polska wpłaca ok. 4mld euro do budżetu Unii, a dostaje 12 -14mld euro rocznie. W sumie
w latach 2007-2013 uzyskaliśmy z Unii 95mld euro, a wpłaciliśmy 25 mld euro.
Obecnie Rosja chce odbudować swoje imperium (broni baz w Syrii, umacnia się na Bałkanach).
Polska może dobrze egzystować tylko w sojuszu z Unią Europejską lub z Rosją.
Wybór jest chyba oczywisty – Unia.
O grupie Wyszehradzkiej można praktycznie zapomnieć (rozbieżne interesy).
Trójmorze (inicjatywa Polski i Chorwacji) skupiające 12 państw, istnieje tylko na papierze i raczej podzieli
a nie wzmocni Unię.
Polska sama nie ma żadnych szans na zapewnienie nawet przeciętnego bytu Polakom.
Migracja ludzi to największy problem Unii. Państwa położone na południu Europy (Włochy, Grecja) same tego nie udźwigną. Szacuje się że nad Morzem Śródziemnym zainteresowanych migracją jest ok. 60mln ludzi. Aby zatrzymać ludzi w Afryce, trzeba tam tworzyć 20mln miejsc pracy rocznie. Jak to zrobić?
Wielka Brytania wychodzi z Unii, a wpłacała ona rocznie do budżetu ok. 13mld euro. W samej WB są tarcia, bo Szkoci nie chcieli wychodzić z Unii. W Irlandii może wrócić granica z Irlandią Północną i konflikt etniczno-polityczny, ze szkodą dla wszystkich uczestników.
Na Cyprze są bazy brytyjskie.
Gibraltar to obecnie kłótnie między Wielką Brytanią i Hiszpanią. Brytyjczycy będą musieli płacić pensje i emerytury urzędnikom zatrudnionym w Unii.
Struktura władz Unii Europejskiej
Rada Europejska
Składa się z głów 28 państw lub szefów rządów (premierów i prezydentów- Cypr, Francja, Litwa, Rumunia)
oraz przewodniczącego (wybieranego na 2,5-letnią kadencję). Obecnie przewodniczącym RE jest Donald Tusk. Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu, jednak wyjątkowo (zgodnie z traktatami) w drodze głosowania. Przewodniczący RE nie bierze udziału w głosowaniach.Rada Europejska określa strategiczne cele w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa podejmując w tym zakresie niezbędne decyzje.
RE posiada uprawnienia decyzyjne w niektórych kwestiach związanych z przestrzenią wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości. Nie pełni funkcji prawodawczych.
Parlament Europejski
Jest to instytucja Unii, której członkowie są wybierani przez obywateli państw należących do UE na pięcioletnią kadencję. Siedzibą jest Strasburg, ale w Brukseli odbywa się większość obrad Parlamentu i mieszczą się biura poselskie, komisje parlamentarne i władze klubów.
Parlament jest organem prawodawczym, który wspólnie z Radą stanowi akty prawne. Może też kontrolować inne instytucje oraz posiada do pewnego stopnia uprawnienia do wyboru składu innych organów Unii.
Parlament Europejski liczy obecnie 751 deputowanych (Polska ma 51).
Największe frakcje to:
– EPP Grupa Europejskiej Partii Ludowej – 214 posłów (PO)
– S&D Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów – 189 posłów
– ECR Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy – 73 posłów (PIS).
Obrady odbywają się symultanicznie we wszystkich językach Unii. Sesje plenarne trwają zwykle jeden tydzień
w miesiącu i odbywają się w Strasburgu, a sesje dwudniowe w Brukseli ( koszt tych cyklicznych przenosin to 250mln euro).
W 2011 do prasy przedostały się wyniki audytu za lata 2007-2009, ujawniającego kolejne nieprawidłowości
w wydatkach PE. Zarobek europosła to 7665 euro brutto miesięcznie plus 298 euro diety za każdy dzień posiedzenia (ponad 4tys. euro miesięcznie), plus dofinansowanie biura w Brukseli 17,5 tys. euro, biuro krajowe 4tys. euro.
Przewodniczącym PE jest obecnie Antonio Tajani (Włochy).
Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Wysoki przedstawiciel powoływany jest na pięcioletnią kadencję. Funkcję tą sprawuje obecnie Włoszka Federica Mogherini.Jest reprezentantem Unii w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Wyraża jej stanowisko
w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych. Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii.
Komisja Europejska
Jest to organ wykonawczy UE odpowiedzialny za bieżącą politykę Unii, nadzorujący prace wszystkich jej agencji
i zarządzający jej funduszami. To „rząd gabinetowy” a 28 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Obecnie przewodniczącym Komisji jest Jean-Claude Juncker.
W 2016r w strukturach Komisji było zatrudnionych 32 tysiące urzędników. Komisja jest odpowiedzialna tylko przed Parlamentem Europejskim.
KE zajmuje się polityką rolną, gospodarczą,społeczną, obronnością i polityką międzynarodową.
Komisja przygotowuje propozycje traktatów i innych aktów prawa międzynarodowego. Jako jedyny organ unijny
ma prawo tzw. bezpośredniej inicjatywy legislacyjnej.
Tworzy zielone i białe księgi. Zielone księgi to komunikaty dotyczące pewnych dziedzin polityki, skierowane przede wszystkim do uczestników konsultacji i debat na dany temat.
Białe księgi to dokumenty zawierające propozycje konkretnych działań Unii, opracowywane często po publikacji zielonej księgi rozpoczynającej dyskusję na dany temat.
Unia po Brexicie będzie na pewno inna. Państwa które przyjęły euro będą tworzyły 85% PKB Unii. Polska musi otworzyć powszechną dyskusję o przystąpieniu w przyszłości do strefy euro i przygotowywać się do tego.
Podział na dwie Europy o różnych prędkościach może się w przyszłości dokonać ze szkodą dla naszego kraju.
To była dopiero druga wizyta dr Jana Olbrychta w naszym UTW. Mam nadzieję, że w kolejnym roku akademickim będziemy mogli wysłuchać następnego wykładu.
Opracował: Henryk Duda
Między sztuką, a nauką – organy jako dzieło techniki
W dniu 25.04.2018 mieliśmy przyjemność wysłuchać wykładu prof. zw. Juliana Gembalskiego (nauczyciela akademickiego Akademii Muzycznej im Karola Szymanowskiego w Katowicach)
pt. „Między sztuką, a nauką – organy jako dzieło techniki”.
Organy to największa maszyna muzyczna, wynaleziona 23 wieki temu przez Ktesibiosa z Aleksandrii (III w p.n.e.) greckiego konstruktora, wynalazcę i matematyka. To były organy wodne. Woda służyła do wyrównania ciśnienia.
W I w..n.e. organy wodne były znane w Rzymie. W VII wieku papież Witalian wydał zgodę na umieszczenie organ
w kościołach.
Historia budowy organ związana jest ściśle z z wynalazcami, fizykami , matematykami i rzemieślnikami.
Mimo bardzo długiej historii nie wykształciły się żadne normy w zakresie kształtu, budowy i rozmiarów organów.
Budowa
Organy składają się z:
– piszczałek (źródło dźwięku – mogą być wargowe lub języczkowe)
– miechów (dostarczają pod stałym ciśnieniem powietrza do wprowadzenia piszczałek w drganie)
– wiatrownicy (mechanizm rozdziału powietrza)
– traktury (połączenie klawiszy i piszczałek).
Do gry na organach służy:
– klawiatura ręczna (manuał)
– klawiatura nożna (pedał).
Organy umieszcza się w szafie(skrzyni) co daje wzmocnienie dźwięku. Organy muszą być dostosowane do architektury wnętrza.
Piszczałki
Wpływ na dźwięk piszczałki ma materiał i kształt.Piszczałki robi się z cyny. Największe mają ok. 12m długości (średnica ok.0,5m) a najmniejsze ok. 1cm.
Już od XII wieku (szczególnie popularny w XV w.) znany był portatyw (łac. portare – nosić). Były to małe przenośne organy używane podczas procesji i pochodów. Jedna ręka gra, druga porusza miechem. Francesco Landini, włoski niewidomy poeta i kompozytor uchodził za wirtuoza gry na organach w pierwszej połowie XV wieku.
Głos – komplet piszczałek o różnej wysokości, lecz pokrewnej barwie. Głosy dzielimy na: główne (normalne
i oktawowe) i pomocnicze (pojedyncze i złożone).
Miechy
Do obsługi miechów dawniej służyły mięśnie ludzkie (kalikant). Dzisiaj używana jest w tym celu energia elektryczna
lub pompa powietrza.
Wiatrownica
Może być:
stożkowa – powietrze kierowane jest do przegród rejestrowych, a potem przez klawisze do konkretnych piszczałek (otwarcie wentyla)
zasuwowa – powietrze kierowane przez klawisze do przegród klawiszowych, a potem przez rejestry do piszczałek (szereg piszczałek znajduje się nad otworami zasuwy).
Traktura
W klasycznych organach była to traktura mechaniczna (dźwignie drewniane).
W XIX i w pierwszej połowie XX wieku traktura była pneumatyczna (przekaźniki pneumatyczne).
Następnie zaczęto stosować elektromagnesy. Traktura przypominała centrale telefoniczne. Organy zaczęły
się rozrastać.Największe organy w USA mają 770 głosów, 7 manuałów. Nastąpił przerost techniki nad sztuką.
Ciągle się psuły a gra na nich była bardzo trudna.
Dzisiaj sterowanie (trakturę) przejmują mikroprocesory.
Największe polskie organy znajdują się w Licheniu i mają 170 głosów.
NOSPR w Katowicach zamówił organy o 105 głosach i powinny być one oddane do użytku
w 2021 roku. Nasz szanowny wykładowca brał udział w ustaleniu kontraktu na to zadanie.
W tak doskonałych warunkach akustycznych wysłuchanie koncertu na tym instrumencie powinno zadowolić każdego konesera.
Pan profesor Julian Gembalski pokazał galerię instrumentów nie tylko z Polski.
Powiedział o trudnych, koniecznych choć bardzo kosztownych konserwacjach i renowacjach organ. Ostatnio takie prace trwają przy organach z początku XVII wieku w Olkuszu.
Wykładowca zachęcał słuchaczy do odwiedzenia Akademii Muzycznej w Katowicach (muzeum organ). Mam nadzieję, że uda się taki wyjazd zorganizować w następnym roku działalności naszego UTW. Bardzo interesujący wykład
nie mógł być niestety wydłużony .
Oklaskami pożegnaliśmy naszego wykładowcę.
Opracował: Henryk Duda
Zajęcia gimnastyczne – odwołane
Zajęcia gimnastyczne nie odbędą się w dniach 23 i 30 kwietnia 2018 r.
W miesiącu maju rozpoczynamy od 7 maja.
Niezbyt grzeczni literaci
W dniu 11.04.2018r wysłuchaliśmy wykładu pana mgr Mariana Piegzy pt.”Niezbyt grzeczni literaci”.
Na początku pokazano słuchaczom tekst piosenki „Ach te baby”
„Kochane baby, ach te baby!
Człek by je łyżkami jadł….”
Zaraz po tym poznaliśmy w migawce Helenę Modrzejewską (Misel- 1840-1909), polską aktorkę specjalizującą się
w rolach szekspirowskich. W rozpoczęciu kariery dwudziestolatce pomógł Gustaw Zimajer, ojciec dwójki jej dzieci. Ponieważ Zimajer był żonaty, Helena pod pseudonimem Modrzejewska debiutowała na prowincjonalnych scenach
w Bochni, Nowym Sączu, Przemyślu itd. Potem był Kraków, sukcesy w Warszawie, ślub z arystokratą Karolem Chłapowskim.
Głowę dla niej stracił Jan Krzeptowski (Sabała- 1809-1894).
Henryk Sienkiewicz (1846-1916) trafił do salonu Deotymy (Jadwiga Łuszczewska) i tam spotkał Helenę Modrzejewską, która pomogła mu w karierze.
W 1876 Modrzejewska z mężem ,synem i grupą emigrantów z H. Sienkiewiczem wyjechała do USA aby założyć farmę („Szkice węglem”). Interes nie wypalił, Sienkiewicz wrócił do Polski, a Modrzejewska została w USA (sama nauczyła się angielskiego) i rozpoczęła się jej wielka kariera.
Następnie poznaliśmy cztery Marie Henryka Sienkiewicza.
Pierwszą mu odebrano.
Druga umarła.
Trzecia go porzuciła.
Czwarta go przeżyła.
Pierwsza, Maria Keller (Mila) miała 19 lat- byli już zaręczeni, szykowano ślub, gdy do przyszłych teściów dotarły pogłoski o częstych wizytach pisarza w domu Modrzejewskiej. Ojciec zmusił córkę do zerwania zaręczyn – Maria Keller nigdy nie wyszła za mąż.
Druga, Maria Szetkiewiczówna po 2 latach przyjęła oświadczyny Sienkiewicza. Przeżyli 4 lata, zmarła na gruźlicę. Pozostawiła Henrykowi dwoje dzieci.
Po siedmiu latach 46-letni wdowiec poznał 18-letnią Marię Romanowską, którą podsunęła mu macocha Helena Wołodkowic. Sienkiewicz początkowo się bronił, ale w końcu uległ i po roku nastąpił ślub. Małżeństwo przetrwało
6 tygodni. Żona opuściła go w trakcie podróży poślubnej (radości na salonach było co niemiara).
W wieku 58 lat poślubił swą cioteczną siostrzenicę 42-letnią Marię Babską i przeżyli wspólnie 12 szczęśliwych lat.
Była jeszcze Maria Radziejewska (piąta Maria), 30 lat młodsza od pisarza. Romans roku 1899, trwał krótko, wymienili kilkanaście listów, na ostatnie Sienkiewicz nie odpowiedział.
Tadeusz Żeleński-Boy (1874-1941)
Otrzymał dyplom lekarza w 1901r po 9 latach nauki. Od 1898r jest nieodłącznym towarzyszem S. Przybyszewskiego (zakochany w jego żonie Dagny Juel). Boy w 1900r wyjechał z nią do Wiednia i Paryża. Bardzo przeżył zamordowanie Dagny przez Władysława Emeryka w Gruzji.
W 1904r ożenił się z Zofią Pareńską- piękną Zosią z „Wesela” St. Wyspiańskiego.
Wspólnie z Ireną Krzywicką (z domu Goldberg), z którą był związany uczuciowo, kierował w latach trzydziestych kliniką warszawską promującą świadome macierzyństwo. Złośliwi mówili, że I. Krzywicka zdobyła salony warszawskie podbojem. W 1939r ucieka do Lwowa gdzie władze radzieckie powołały go na kierownika katedry historii literatury francuskiej. Po zajęciu Lwowa przez Niemców, w lipcu 1941r został rozstrzelany Miejsce pochówku nie jest znane.
Irena Krzywicka (1899-1994) pisarka tłumaczka, feministka. Wyszła za mąż za Ludwika Krzywickiego (związek otwarty). W Podkowie Leśnej wybudowała w latach 1928-1930 awangardowy dom letni tzw.”Szklany dom”. W czasie wojny ukrywała się ze względu na pochodzenie. Po wojnie pracowała jako attache kulturalny w ambasadzie polskiej
w Paryżu.
W 1962 wyjechała z kraju. Zmarła we Francji w 1994r.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945) z domu Kossak.
Pierwszy mąż Władysław Bzowski, był oficerem armii austriackiej. Małżeństwo zostało uznane
za nieważne przez Kościół w 1919r.
W 1916r poznała pisarza i poetę Gwalberta Pawlikowskiego, miłośnika Tatr i zakochała się w nim. W 1919r wzięli ślub
i zamieszkali w zakopiańskiej Willi pod Jedlami. Małżeństwo nie przetrwało długo (związek Pawlikowskiego z tancerką – Valerie Kochinsky) i zostało unieważnione przez Sąd Najwyższy w 1929r. W 1927 przeżyła w Paryżu wielką miłość
z lotnikiem i poetą Sarmento de Beires. W 1931r wyszła za mąż za oficera lotnictwa Stefana Jasnorzewskiego.
We wrześniu 1939 po wystawieniu sztuki Baba-Dziwo (atak na hitlerowski totalitaryzm), wyjechała do Francji, a później do Anglii.Poetka zachorowała na raka i zmarła w szpitalu w Manchester w lipcu 1945r.
Witold Gombrowicz (1904-1969)
W 1927r uzyskał tytuł magistra praw. Po rocznym pobycie w Paryżu, rozpoczął aplikację sędziowską, którą wkrótce porzucił. Na przełomie lat 1920/30 zaczęły powstawać opowiadania. Rozgłos w kręgach literackich zapewniła mu publikacja Ferdydurke. W 1939r brał udział w dziewiczym rejsie statku MS Chrobry do Ameryki Południowej. Pozostał w Argentynie do 1963r, okresowo (czas wojny) żyjąc na granicy ubóstwa. Od 1951r publikuje w paryskiej „Kulturze”.
W latach 60 zyskuję sławę światową uwieńczoną tłumaczeniami powieści oraz realizacjami teatralnymi jego dramatów. W 1964r zatrudnia jako sekretarkę Ritę Labrosse studiującą literaturę współczesną. W grudniu 1968r ożenił się z Ritą
i w tym samym roku został nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, jednak przegrał głosowanie jednym głosem. Według słów Rity Gombrowicz, gdyby nie jego śmierć, jej mąż otrzymałby nagrodę Nobla w 1969r.
Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953, ps. Karakuliambro)
Wybrał pozycję libero, cygana, który służy wszystkim i nikomu, a zależy mu jedynie na dwóch rzeczach: „by zarobić ździebełko na bułeczkę i masełko”, by utrzymać się z pióra i wyżywić rodzinę oraz by znaleźć drogę do szerokiej publiczności. W 1930r poślubił Natalię Gałczyńską z domu Awałow. Córka Kira Gałczyńska żyje w Wilnie, a syn Konstanty Ildefons ma 72 lata.
A. Ważyk nazwał go kanarkiem w klatce (atak z oficjalnej trybuny), a Cz. Miłosz zrewanżował się w Zniewolonym umyśle za Poemat dla zdrajcy.
Najbardziej znany z podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś. Muzeum
K. I. Gałczyńskiego położone jest na terenie osady Pranie w powiecie piskim.
Czesław Milosz (1911-2004)
Polski poeta,prozaik, eseista, tłumacz dyplomata, w latach 1951-1993 na emigracji. Z pierwszą żoną Janiną Dłuską przeżył 42 lata (1944-1986). W 1980r otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
Drugą żoną Miłosza w 1992r została amerykańska historyczka Carol Thigpen.
Inicjację seksualną przeżył w wieku 16 lat podczas wakacji w Krasnogrudzie z urodziwą mężatką Ireną. W okresie studiów romansował z Klementyną Sołonowicz (matka Daniela Olbrychskiego), Ireną Górską (matka braci Damięckich), Niką Kłosowską (starszą o dwa lata mężatką).
W okresie paryskim ważną rolę w życiu poety odegrała Jeanne Hersch, profesor Uniwersytetu Genewskiego. Była ważną partnerką intelektualną, z którą prowadził dysputy światopoglądowe i literackie. Związek ten uległ szybkiemu rozpadowi.
Stanisław Dygat(1914-1978)
Rozwiódł się z żoną i ożenił z Kaliną Jędrusik. Różnica wiekowa wynosiła ponad 30 lat i Dygat pozwalał jej
na wszystko.Długi okres czasu mieszkał z żoną, córką i teściową w jednym pokoju.
Amanci tacy jak Tadeusz Pluciński i Wojciech Gąssowski często odwiedzali Kalinę Jędrusik.
Na zakończenie przedstawiono nam sylwetkę Wisławy Szymborskiej (1923-2012) laureatki Nagrody Nobla
w dziedzinie literatury w 1996r. Jej życiowym partnerem przez ponad 20 lat był Kornel Filipowicz.
Na tym prelegent zakończył ciekawy wykład. Mam nadzieję, że będziemy mieli jeszcze okazję wysłuchać kolejnego wykładu pana Mariana Piegzy.
Opracował: Henryk Duda
Spojrzenie przez okno. Ameryka Edwarda Hoppera
W dniu 04.04.2018r wykład pt. „Spojrzenie przez okno. Ameryka Edwarda Hoppera” wygłosiła pani dr Barbara Lewicka (Uniwersytet Śląski).
Edward Hopper urodził się 22.07.1882r w Nyack, a zmarł 15.05.1967r w Nowym Jorku. W latach 1900-1906 uczęszczał do New York Schoool of Art.W 1906r udał się w podróż do Europy. Najwięcej czasu spędził w Paryżu samodzielnie studiując malarstwo. Zauroczył się obrazami E. Degasa i E. Maneta. „Było mu trudno wrócić z Europy do Ameryki, która wydawała mu się szorstka i zwyczajna w porównaniu z Europą”( O’ Doherty). W 1908r osiedlił się w Nowym Jorku. Miał pracownię przy Washington Square North 3 i tam malował przez ponad 50 lat. Ożenił się z malarką Josephine Nivision. Od ich ślubu kariera Hoppera nabiera rozmachu, a Jo jest jedną z głównych postaci jego obrazów. Od wystawy w Frak Ren’s Gallery (1925r) wszystkie akwarele sprzedają się w mgnieniu oka, co zapewnia mu stabilizację finansową
i pozwala na porzucenie pracy ilustratora.
Choć sam od ludzi stronił, jego malarstwo wydaje się być najlepszym sposobem, na poznanie kondycji współczesnego człowieka, którego samotność zdaje się dotykać bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
Sztuka amerykańska nie jest popularna w Europie, szczególnie jeżeli mówimy o końcu XIX i początku XX wieku,
„Do Ameryki się nie jedzie. Do niej się wraca, nawet jeżeli nigdy się tam nie było. Nasze umysły są wypełnione do tego stopnia informacjami o Ameryce, że podróżując po niej, ciągle ma się poczucie deja vu” (Gino Severini).
My kojarzymy Amerykę z Nowy Jorkiem, Chicago, wodospadem Niagara, Wielkim Kanionem Kolorado, jeżeli chodzi
o sztukę to Andy Warhol( puszki zupy Campbell, Marylin Monroe), Sydney Pollack (wylewanie farby na płótna). Natomiast cechą immanentną USA jest wielka przestrzeń oraz wolność i indywidualizm człowieka. Wykorzystali
to producenci papierosów np. Marlboro.
Główne trzy nurty malarstwa amerykańskiego tworzą:
– regionaliści – tematyka ludowa, fascynacja przeszłością (Thomas Hart Benton, Grand Wood
– realiści magiczni – surrealizm, maniera fantastyczna, ekscentryzm (Peter Blume, George Tooker)
realiści- teraźniejszość, życie wielkich miast, obiektywizm, styl fotograficzny (john Sloan, Milton Avey, Edward Hopper.
Edward Hopper miał wpływ na masową wyobraźnię,pokazując opozycję tkanki miejskiej i nieskolonizowanej przestrzeni. Na początku obserwował naturę ‚Krajobraz stanu Maine” -sama natura, „Droga w Maine” (1914, już wdziera się cywilizacja- słupy telegraficzne). „Zachód słońca nad torami” nie jest optymistyczny (ciemne kolory).
Jest mistrzem budowania nastroju- obiera tematy na pozór najprostsze, w których ukrywa całą serię głębszych uczuć.
Ukryty za rogiem ulicy, w milczeniu obserwuje ludzi w mieszkaniach, barach i uwiecznia, uwzględniając ich emocje.
„Biuro w małym mieście” (1951), „Chop Suey” (1929 – 2 panie pijące kawę wyglądają jak lalki para za nimi siedzi razem ale on zajęty sobą), „New York Movie” (1939- pani w kinie ale jest z boku zupełnie samotna), „Pokój w Nowym Jorku” (1932- para siedzi obok siebie, są całkowicie odseparowani), „Stacja benzynowa” (1940- ostatnia stacja
na pustkowiu przed lasami).
Sceny malowane przez Hoppera są statyczne, jakby zatrzymane w ruchu. Do hotelowych pokoi, kawiarnianych wnętrz,opustoszałych stacji paliw wpada senność i nostalgia, wzbudzając lęk i stan niepokojącego oczekiwania.
Jego obrazy wzbudzają wrażenie jakiejś nieuchronnie zbliżającej się katastrofy. Taki klimat przedstawia jedna
z najsłynniejszych prac „Ćmy barowe” („Nighthawks”1942r – 4 osoby: barman, 2 mężczyzn, kobieta w czerwonej sukience). Klienci nocnego baru, obserwowani przez szybę, pogrążeni są jakby w transie, zamyśleni, anonimowi. Nigdzie mimo tłoku na ulicach nie ma tak wielu samotnych ludzi jak w Nowym Jorku.
Odbiorca ma zawsze margines w interpretacji i zrozumieniu dzieła. Wszystko co przedstawia Hopper wydaje się niedopowiedziane.
Edward Hopper fascynował twórców. Inspirował Alfreda Hitchcocka (Psychoza – „Nocna konferencja” E.H. Okno
na podwórze – „Okna nocą” E.H.), Jima Jarmuscha, Martina Scorcese, Wima Wendersa (Koniec przemocy), Woody Allena, Petera Weira (Truman show – „Regaty” E.H.) Andrzeja Wajdę (Tatarak), Sama Mendesa (Droga do zatracenia).
W 2014 roku w filmie „Shirley- wizje rzeczywistości” reżyser Gustav Deutsch ożywił 13 obrazów Edwarda Hoppera
i połączył je w historię jednej kobiety.
Malarstwo E.Hoppera silnie oddziaływało i nadal oddziałuje na kulturę (np. reprodukcje na pocztówkach).
Wykład był bardzo interesujący i poszerzył wiedzę słuchaczy UTW o malarstwie z przełomu XIX i XX wieku w USA (chyba tylko garstka znała obrazy Edwarda Hoppera). Mam nadzieję, że z przyjemnością wysłuchamy kolejnego wykładu z dziedziny sztuki.
Opracował: Henryk Duda
Program wyjazdu do Tarnobrzegu i Sandomierza
Program wyjazdu edukacyjnego do Tarnobrzegu i Sandomierza w dniach 25 – 27 maja 2018r.
Dzień I – 25.05.2018r.
- Wyjazd 8.00 (OSiR Skałka)
- Zwiedzanie Zamku Tarnowskich w Dzikowie (obecnie dzielnica Tarnobrzegu) – godz. 14 ( ok. 1 godz. )
- Zakwaterowanie w Sosnowej Oazie – ok. godz. 15.30
- Spotkanie integracyjne ze studentami UTW w Tarnobrzegu ( grill ) w Sosnowej Oazie ok. godz. 17 -tej
Dzień II – 26.05.2018r.
- Śniadanie w godz. 7.30 – 8.30
- Zwiedzanie Pałacu w Baranowie godz. 9.00
- Zwiedzanie Trasy Podziemnej w Sandomierzu Rynek 10 (Oleśnickiego 1) godz. 12
- Wizyta w cukierni.
- d. zwiedzania Sandomierza ( Kościoły, Dom Długosza, Plebania Ojca Mateusza i inne )
- Obiadokolacja w Sosnowej Oazie ok. godz. 18- tej
Dzień III – 27.05.2018r.
- Śniadanie w godz. 9.00 – 10.00
- Czas wolny 10.00 – 12.00
- Wyjazd do Tarnobrzegu 13.00
- Spacer po Tarnobrzegu w godz. 13.00 – 15.30 ( w tym czasie obiad )
- Tarnobrzeski Dom Kultury – spektakl Teatru „OdNowa” Pułapka godz. 16 – ta
- Powrót do Świętochłowic ok. godz. 18.00 (planowany przyjazd godz. 22-giej)
O języku. Zmiany znaczenia słów
W dniu 14.03.2018r wysłuchaliśmy wykładu księdza Piotra Brząkalika (duszpasterza trzeźwości w Archidiecezji Katowickiej) pt. „O języku. Zmiany znaczenia słów”.
Na początku wykładowca przypomniał słuchaczom o własnej pracy w parafii Lipiny. W tym czasie gościły tam znane teatry: Teatr STU (Krzysztofa Jasińskiego), Teatr Witkacego w Zakopanem itd.
W kościele pw. św. Augustyna można było obejrzeć pracującego malarza i rysownika. To był Jerzy Duda-Gracz.
Obecnie można zaobserwować proces, w którym zmienia się znaczenie słów. Większość ludzi używa słów bezwiednie, co sprzyja zmianom w społecznym postrzeganiu rzeczywistości.
Wykładowca stwierdził, że ma obsesję na punkcie języka.
Pierwsze słowo na które zwrócił uwagę to tolerancja. Z łaciny: tolerantia to „cierpliwa wytrwałość” od tolerare – „wytrzymywać, znosić”. Ludzie bardzo często mylą tolerancję z akceptacją. Tolerancja ma tylko wtedy sens gdy jest symetryczna (dla obu stron). Jeżeli jest jednostronna to może przerodzić się w dyktaturę. Dotyczy to religii, poglądów, zachowań.
Rzadko mówi się obecnie o małżeństwie, a dużo o związkach (dużo łatwiej można je rozwiązać).
Zamiast słów: mąż, żona, mówi się : partner, partnerka. Ładunek emocjonalny w tym drugim przypadku
jest zdecydowanie niższy (relacje postrzega się inaczej).
Karierę robi słowo „półprawda” (prawda tak sformułowana, że może w niej tkwić kłamstwo). Wtedy wszystko staje się płynne, wiotkie. To jest bezsens.
Zamiast rozmowy, komunikujemy się. Ten który komunikat wysyła, mówi to z pozycji nieco wyższej, niż odbiorca tego przekazu.
Telewizja (reklamy), prasa, manipulują słowami. Duży tytuł „Prezes wziął łapówkę ?”. To jest zdanie twierdzące,
a pytajnik na końcu to listek figowy. Nawet jeżeli po pewnym czasie okaże się, że to nieprawda, dobre imię człowieka zostało zszargane.
Dodatkowo nasz język jest nasycony emocjami – duża grupa ludzi temu ulega. Mniej ważne stają się fakty, akceptowany jest ten kto dokopał drugiemu. Emocje są złym doradcą.
Często używa się słów granicznych: zdrajca, bohater, wróg itp. Po takich stwierdzeniach nie ma miejsca na dialog, kompromis.
Zawsze lepiej powiedzieć dwa zdania za mało, aniżeli jedno słowo za dużo. Słowo pisane można wygumować,
ale wypowiedziane w złej woli, może na długo zniszczyć porozumiewanie się. Nawet konieczne wtedy słowo przepraszam, może nie być w pełni wystarczające.
We współczesnym świecie brakuje ważenia słów, szczególnie gdy mówimy o bliźnich. Zwykle są to złe słowa. Powinniśmy robić rachunek sumienia z tych słów.
Wszyscy spotykamy się z fake news – forma przekazywania informacji, która opiera się na celowej dezinformacji
lub oszustwie, rozprzestrzeniana przez drukowane i nadawcze serwisy informacyjne, media elektroniczne czy serwisy społecznościowe. Takie działanie znane jest od wieków, ale obecnie fake news docierają błyskawicznie do bardzo dużego kręgu odbiorców.
Wykład zakończyła sentencja rzymska Owidiusza „Cokolwiek czynisz i mówisz czyń rozważnie i patrz końca” (słowo „mówisz” to wkład ks. Piotra Brząkalika).
Opracował: Henryk Duda